وکیل
در لغت «وکیل» شخصی است که از طرف شخص دیگری اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مامور می‌شود.
برای انجام این شغل باید تحصیلات و تجربه کافی کسب کنید. شما باید مهارت های سخنوری و نوشتاری در حد عالی داشته باشید. همچنین داشتن توان تجزیه و تحلیل میزان زیادی از اطلاعات، اعتماد به نفس زیاد و توان تحمل فشار کاری زیاد از لازمه های انجام درست این شغل است.
یک وکیل وابسته به اینکه به صورت شخصی کار می کند یا استخدام شرکت یا سازمان خاصی است دارای ساعات کاری متفاوتی است. اگر به صورت شخصی در دفتر وکالت خودتان کار می کنید پس ساعت کاری شما کاملا منعطف است و تنها در زمان هایی که وقت ملاقات داده اید به دفتر کار خود مراجعه می کنید. اما اگر کارفرما دارید باید نظر و خواسته او را هم برای زمان کارتان درنظر بگیرید.
در برخی موارد باید همیشه در دسترس باشید حتی در شب ها و تعطیلات. محل کارتان معمولا در دفتر کار و دادگاه است ولی در برخی موارد با توجه به نوع پرونده کاری نیاز به مسافرت کاری برای ملاقات با موکلان و یا تهیه شواهد و مدارک دارید. اگر در زمینه حقوق فعالیت می کنید، زمان بیشتری از کار شما در دادگاه خواهد بود.
در حال حاضر شغل وکالت نیز مثل خیلی از شغل های دیگر به صورت کاملا تخصصی درآمده است. تخصص برخی از وکلا در پرونده های مربوط به ملک و زمین و تخصص برخی دیگر در مسایل خانوادگی است. همچنین بعضی از وکلا در حوزه حقوق تجارت فعالیت می کنند و در قوانین تجاری داخلی و بین المللی تسلط دارند. حتی برخی از آنها متخصص مسایل حقوقی ورزشکارانی مانند فوتبالیست ها می باشند به این معنا که با تسلط بر قوانین نهادهای بین المللی فوتبال همچون فیفا و نهادهای داخلی همچون فدراسیون فوتبال و باشگاه ها، به بازیکنان فوتبال مشاوره داده و قراردادهای آنها را منعقد می کنند.
حقوق محیط زیست، حقوق حمل و نقل، حقوق بشر، حقوق نفت و گاز نیز از دیگر زمینه های فعالیت وکلا می باشد که هر وکیلی پس از فارغ التحصیلی با توجه به رشته تحصیلی خود و نیاز بازار کار و عوامل دیگر جذب یکی از زمینه های تخصصی فوق خواهد شد.
وظایف وکیل
مشاوره به مراجعان در خصوص موارد قانونی
حضور در دادگاه به عنوان نماینده موکل خود و دفاع از آنها
جستجوی موارد مشابه قبلی برای تسهیل کار پرونده جاری در دست
تهیه پیش نویس ها، قراردادها و نامه ها برای درج در پرونده و پیشبرد امور حقوق و قضایی موکل خود
ارائه مدارک و شواهد به دادگاه و دفاع از موکل
جمع آوری و نگهداری از مستندات و مدارک مربوط به پرونده برای ارائه به دادگاه جهت دفاع از موکل خود
شرکت در جلسات و مذاکره ها به منظور کشف اطلاعات بیشتر، بررسی بیشتر پرونده و یا ارائه توضیحات یا دلایل و مدارک به ذی نفعان
کار شما می تواند در حوزه های زیر باشد :
بخش خصوصی: ارائه خدمات حقوقی از جمله گواهی انحصار وراثت، قانون مدنی و خانواده، دادخواهی، آسیب های شخصی و قانون جزا
بخش تجاری – مشاوره دادن و انجام کارهایی برای بخش های تجاری مختلف مانند قوانین مربوط به قراردادها، مالیات، قوانین استخدام، خرید و فروش و ادغام شرکت ها
مشاوره خصوصی به شرکت ها، دولت ها و مقامات محلی
یک وکیل معمولا به صورت تخصصی کار کرده و تنها در یکی از شاخه های وکالت وارد می شود و تجربه کسب می کند.
مهارت و دانش مورد نیاز شغل وکیل
- وکیل مهارت عالی در سخنوری و نوشتن جهت تنظیم متن دفاعیه و قرائت آن در دادگاه
- توانایی تحلیل میزان زیادی از اطلاعات
- دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات زیرا کوچکترین موضوعی می تواند بر مسیر پرونده تاثیرگذار باشد و بی توجهی به آن آثار غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد
- توانایی توضیح موارد قانونی برای افراد غیر متخصص به صورت خوب و واضح
- اعتماد به نفس زیاد به منظور دفاع کامل از موکل در صحن دادگاه
- توانایی متقاعدکردن دیگران
- توانایی تحمل فشار کاری زیاد و انجام چندین کار به طور همزمان
- درایت و همدلی با موکل خود به منظور ایجاد اعتماد به نفس و آرامش در او در جهت پیشبرد بهتر پرونده
- شهامت و جسارت
- راز داری : زیرا وکلا اطلاعات بسیار خصوصی موکلان خود را به منظور دفاع بهتر از پرونده کسب می کنند و باید برای موکلان خود رازدار خوبی باشند
- آشنایی با مسائل مالی و اعداد و ارقام به خصوص اگر با اموال و کارهای مالی سر و کار دارید.
- آشنایی نسبی با علوم جامعه‌شناسی، روانشناسی، انشان شناسی و علوم فلسفه – زیرا حقوق با این علوم ارتباط نزدیکی دارد و برای موفق شدن در این شغل باید با آنها آشنا بود.
- تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل وکالت
فارغ التحصیلان کارشناسی از رشته های زیر می توانند وارد این شغل شوند :
- حقوق
- الهیات و معارف اسلامی – فقه و مبانی حقوق اسلامی
- الهیات و معارف اسلامی – فقه و حقوق اسلامی (ویژه دانشگاه شهید مطهری)
در صورتی که شما دارای مدرک کارشناسی ارشد از یکی از رشته های زیر باشید می توانید به شغل وکالت بپردازید :
- حقوق خصوصی
- حقوق سردفتری
- حقوق ثبت اسناد و املاک
- حقوق اسناد و قراردادهای تجاری
- حقوق بین الملل
- حقوق حمل و نقل
- حقوق جزا و جرم شناسی
- حقوق کیفری اطفال و نوجوانان
- حقوق عمومی
- حقوق نفت و گاز
- حقوق بشر
- حقوق مالکیت فکری
- حقوق اقتصادی
- حقوق دادرسی اداری
- حقوق هنری و ادبی
- حقوق محیط زیست
- حقوق تجارت بین الملل
- حقوق خانواده
- حقوق تجاری اقتصادی بین المللی
- حقوق شرکتهای تجاری
- حقوق ارتباطات
- مدیریت نظارت و بازرسی
- مدیریت اصلاح و کیفرهای قضایی
- مدیریت دادگستری
البته در کنار فارغ التحصیلان دانشگاه ها ، فارغ التحصیلان حوزه های علمیه نیز با دارا بودن شرایط لازم می توانند وارد این شغل شوند.
بازارکار و فرصت های شغلی وکالت
فارغ التحصیلان دانشگاه پس از کسب تجارب لازم و اخذ مجوز و پروانه وکالت از نهادهای قانونی می توانند نسبت به پذیرش پرونده های حقوقی و تاسیس دفتر وکالت اقدام کرده و کار خود را به صورت مستقل شروع کنند.
برای گرفتن پروانه وکالت دادگستری، متقاضیان باید ابتدا در آزمون وکالت شرکت کنند. این آزمون هرساله توسط کانون وکلای دادگستری برگزار می شود. البته چند سالی است که مرکز مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه نیز اقدام به برگزاری این آزمون کرده است. شرایط متقاضیان این آزمون هر سال به صورت رسمی اعلام می شود. افرادی که در این آزمون موفق می شوند، پس از طی مراحل مصاحبه شفاهی و گزینش های اداری پروانه کارآموزی وکالت دریافت می کنند. به این وکلای کارآموز معمولا وکیل پایه دو اطلاق می شود. مدت این دوره کارآموزی و شرایط آن در کانون وکلا و مرکز مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه متفاوت است.
آزمون وکالت
بعد از طی دوره کارآموزی و قبولی در امتحانات اختبار ، پروانه وکالت پایه یک دادگستری به آنها اعطاء می گردد .
لازم به ذکر است امکان دارد اشخاصی که دارای سابقه کاری حقوقی یا قضائی هستند ، از طی دوره کارآموزی یا تمامی مقدمات مذکور معاف باشند و مستقیما پروانه پایه یک وکالت دادگستری برای ایشان صادر گردد .
شغل وکالت از آن دسته از مشاغلی است که میزان موفقیت در آن برای وکلای مختلف بسیار متفاوت است. برخی از وکلا بسیار موفق هستند و درآمد بالایی داشته و در حوزه تخصصی خود معروف می باشند و بعضی دیگر هم حتی به سختی هزینه های زندگی خود را تامین می کنند.
به گفته وکلای متخصص و موفق، تسلط بر قوانین و مقررات، دارا بودن روابط عمومی قوی و جسارت لازم از مهمترین عوامل موفقیت در این شغل به حساب می آیند.
با توجه به تمرکز فعالیت های اقتصادی و تجاری در شهرهای بزرگ مثل تهران؛ بازار کار وکلا در اکثر حوزه های تخصصی در این شهرها بسیار بیشتر از شهرهای کوچک است. از سوی دیگر با گسترش و پیچیده تر شدن روابط اجتماعی در سال های اخیر، مخصوصا در شهرهای پرجمعیت و بزرگ مثل تهران، اصفهان، مشهد و …. به تناسب آن مشکلات مردم و دعواهای حقوقی و قضایی نیز افزایش یافته است و بازار کار وکلا در تمام کشور و مخصوصا در شهرهای بزرگ گسترده تر شده است.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که میزان موفقیت یک وکیل در بازار کار بیش از گرایش تحصیلی و نوع دانشگاهی که از آن فارغ التحصیل شده، به مهارت های فردی خود او در برقراری ارتباط با مخاطبان و همچنین تسلط بر موضوعات تخصصی شغلش بستگی دارد.
همانطوری که در بخش بازار کار اشاره شد، درآمد شما به عنوان وکیل تا اندازه زیادی به خودتان بستگی دارد و سایر عوامل دیگر دارای اهمیت کمتری می باشند. به این معنا که در صورتی که شما در حوزه تخصصی خود بر مباحث حقوقی مسلط باشید، از نحوه سیر و نتیجه سایر پرونده های حقوقی مشابه مطلع بوده و افراد ذی نفع در هر پرونده را تشخیص داده و روابط حرفه ای مناسب با آنها برقرار کنید؛ شما نیز می توانید وکیل موفقی شوید و درآمد قابل توجهی از این شغل کسب نمایید.
در ایران وکلای زیادی وجود دارند که از نظر نوع دانشگاهی که تحصیل کرده اند، شهری که در آنجا وکالت می کنند و تجربه و حوزه تخصصی کاری نیز به هم شباهت کامل دارند ولی دارای درآمدهای کاملا متفاوتی می باشند. البته در سایر مشاغل ها نیز این توانایی ها و مهارت های فردی تاثیر دارد ولی این توانمندی ها در شغل وکالت بسیار پررنگ و غالب می باشد و موفقیت یا عدم موفقیت یک وکیل را موجب می شود.
به طور کلی درآمد وکیل تابع تعرفه های کانون وکلای دادگستری (که هر سال تعیین می شود) و تعداد پرونده های ارجاعی است.
